مدیریت مؤثر و نوآور در معادن ایران

مدیریت مؤثر و نوآور در معادن ایران

1-1-       تاریخچة مدیریت:

مدیریت به مفهوم كلی سابقه ای برابر با زندگی اجتماعی انسان دارد. اولین كاربرد مدیریت توسط انسان غارنشین به شكل كار از طریق و توسط دیگران با رعایت اصل تقسیم كار آغاز شد. با روی آمدن انسان به زندگی قبیله ای و نیاز به رهبری، مدیریت سنتی شكل گرفت. با گسترش این نوع زندگی و نیاز به تصرف منابع تولید جدید بحث سازماندهی و تقسیم كار، نظارت و كنترل بوجود آمد كه یك نوع مدیریت نظامی است. قید و بندهای این نوع مدیریت باعث شد مدیریت مذهبی جایگزین مدیریت نظامی شود و به مرور مدیریت سیاسی جایگزین مدیریت مذهبی شد بعد از رنسانس صنعتی در اروپا ادارة امور به مدیران علمی واگذار شد. [1]

1-2-      دلایل موفقیت مدیران:

در بررسی مؤسسة گالوروی 782 مدیر موفق در جهان دلایل موفقیت ایشان عبارتند از: 1- صداقت 2- جدّیت و سخت كوشی 3- توانایی كار با مردم. سایر پارامترها عبارتند از: مهارت در برنامه ریزی و سازماندهی – تخصص حرفه ای – ایجاد انگیزه در پرسنل – هدایت و رهبری مؤثر – انعطاف پذیری – هوشیاری و درك موقعیت – قضاوت منصفانه.

1-3-     عوامل شكست مدیران:

درك نكردن موقعیت – عدم توانایی كار با دیگران – آگاه نبودن به آنچه در حول و حوش سازمان می گذرد – نداشتن انگیزه – مردود بودن در انگیزه – مخالفت با تغییر – متكی نبودن به خود – غیر مسئولانه برخورد كردن – ضعف در حل معزلات – عدم صداقت در رفتار و گفتار از عوامل شكست مدیران بوده اند.[1]

1-4-     انواع مكاتب مدیریت:

مدیریت دارای سه مكتب كلاسیك، نئوكلاسیك و مكتب سیستمهای اجتماعی است.

الف- مكتب كلاسیك یا مدیریت علمی یا مدیریت تبلور یا مدیریت آمریكایی

در سال 1911 توسط فردیك تیلور تئوریسین اقتصاد صنعتی آمریكا ارائه شد. دارای چهار اصل به شرح زیر است:

1-   كشف روش علمی هر جزء از كار كارگر بجای روشهای غیر علمی سنتی

2-  انتخاب كاركنان با استفاده از روشهای علمی و انتخاب نیروی انسانی مناسب برای هر شغل همراه با تعلیم و آموزش او در ضمن خدمت.

3-   همكاری صمیمانه و تسریك مساعی مدیر با كاركنان و تقسیم مساوی كار و مسئولیت بین مدیر و كاركنان.

4-  ایجاد كنترل و برقراری تشویق و تنبیه بطوریكه هر كارگری كه خوب كار كرد مورد تشویق و كارگری كه به خوبی از انجام مسئولیتهای خود فارق نشد مورد تنبیه قرار گیرد. [1]

1-4-1- برای پیدا كردن مدیریت آمریكایی انجام موارد زیر پیشنهاد می شود:

1-   بررسی مجموعه فعالیتهای شركت، اندازه گیری دقیق زمان هر جزء كار و تعیین نحوة انجام آن.

2-   استاندارد كردن كلیه ابزار، تجهیزات و مقررات و تعیین بهترین شیوة استفاده از آنها.

3-   تخصصی كردن كارها در سازمان و ایجاد سرپرستهای جداگانه.

4-   تهیه شرح وظایف هر كدام از كاركنان و تعریف شرح شغل.

5-   تنظیم سیستم و پرداختن حقوق و دستمزد متناسب با كیفیت كار كاركنان.

علاوه بر تیلور كه تئوریسین مدیریت كلاسیك می باشد دانشمندان دیگری نیز در تكوین مدیریت علمی اثرگذار بودند از جمله هنری فایبل كه اصل تفكیك وظایف را مطرح كرد و مبتكر نمودار سازمانی بود و فرانك گیلبرت كه روشهای متعددی برای تجزیه و تحلیل كار بوجود آورد و نمودار جریان كار به حركت سنجی از نتایج فعالیتهای اوست. [1]

1-4-2- نارسایی مدیریت علمی:

پیروان این مكتب حدود فیزیكی، عملكرد پرسنل را بررسی می كنند و آنرا بصورت وزن،‌ آهنگ، سرعت، خستگی و … بیان می كنند. انسان و سازمان را با دید مكانیكی نگاه می كنند. كاركنان را بصورت ابزار و وسیله ای برای تولید می سنجند و بطور خلاصه به عوامل انسانی و اخلاقی توجه ندارند این تئوری در معدن زغالسنگ روسیه توسط آقای استتخف باعث شد تولید یك معدن 25 برابر افزایش پیدا كند. [1]

1-5-     مكتب نئوكلاسیك یا روابط انسانی یا مدیرت ژاپنی:

بنیانگذار این نظریه آقای مایو استاد دانشگاه هاروارد همزمان سرپرست برنامه های تحقیقاتی وستر الكتریك شهر شیكاگو و قبل از مرگ مشاور صنعتی دولت بریتانیا بود او اعتقاد دارد كاركنان سازمان پیچ و مهره و یا لوازم كار نیستند. هویت و روحیه بخشیدن بر آنها می تواند اثرات شگفتی در كمیت و كیفیت تولید داشته باشد. در این مكتب مدیریت، مدیر نگرش خاصی به نیروی انسانی دارد، او ارتباط و شرایط كار و میزان تولید را بررسی می كند

فصل اول-سبكها و روشهای مدیریت در معدن

1-1-        تاریخچه مدیریت

1-2-        دلایل موفقیت مدیران

1-3-        عوامل شكست مدیران

1-4-        انواع مكاتب مدیریت

1-4-1- پیدا كردن مدیریت آمریكائی

1-4-2-نارسایی كردن مدیریت آمریكائی

1-5-مكتب نئوكلاسیك یا مدیریت ژاپنی

1-5-1- تفاوت مدیریت كلاسیك و نئوكلاسیك‌

1-6-مكتب سیستمهای اجتماعی

1-7-روشهای مدیریت‌

فصل دوم -نوآوری و اهمیت آن در مدیریت معادن

2-1- مفهوم نوآوری و خلاقیت

2-2- خلاقیت و مدیریت

2-3- شخص نوآور و سازمان نوآور

2-4- نكات كاربردی در مدیریت

2-5-اهمیت نو آوری

2-5-1-فایده های خلاقیت و نو آوری

2-5-2- تكنولوژیها، محصولات و خدمات جدید

2-5-3- متغیرهای محیطی و نوآوری

2-6- نوآوران

2-6-1- عوامل روانی و اجتماعی

2-6-2- شایستگی متمایز

2-7- تأسیس و راه اندازی یك سازمان جدید

2-8- انتخاب یك سازمان

2-9- خلاصه

فصل سوم -نقش مدیران و مدیریت در معدن

3-1- مقدمه

3-2- عملكرد مدیریت و سازمان

3-3- فرآیند مدیریت

3-3-1- برنامه ریزی

3-3-2- در برنامه ریزی هشت گام زیر را باید طی كرد

3-3-3- عوامل عدم موفقیت برنامه

3-3-4- طبقه بندی برنامه ها

3-3-5- روش Dispathing

3-4-1- سازماندهی

3-5-1- رهبری

3-6-1- كنترل

3-2-6-هشت عنصر مهم در  نظام كنترلی

3-7- تصمیم گیری

3-7-1- درخت تصمیم گیری

3-8- سطح مدیریت و مهارتهای مدیران

3-8-1- سطوح مدیریت

3-9- نقش مدیریت

3-9-1- نقشهای ارتباطی

3-9-2- نقش اطلاعاتی

3-9-3- نقشهای تصمیم گیری

3-10- چالشهای مدیریت

فصل چهارم -مدیریت بهره وری در سطح مؤسسات

4-1- مقدمه

4-2- اصول بنیادی طرح ایمپروشر (Improshare)

4-3- كنترل طرح ایمپروشر

4-4- تعریف اصطلاحات طرح ایمپروشر

4-5- سقف درآمدها و بازخرید

4-6- تغییرات تجهیزات سرمایه ای و تكنولوژیكی

4-7- اندازه گیری بهره وری با استفاده از اصول ایمپروشر:

4-8- بنیان اندازه گیری ایمپروشر

4-9- چند مورد اجرایی از مدیرت بهره وری در صنایع سنگین

4-9-1- شاخصهای بهره وری

4-9-2- شاخص روحیه كاری

4-9-3- بهره وری ارزش افزوده

4-9-4- بهره وری كارگران

فصل پنجم -مدیریت بر مبنای هدف

5-1- انواع روشهای مدیریت

5-2- منظور و مقصود از M.B.O

5-3- مراحل مدیریت بر مبنای هدف

5-3-1- تعیین نقشها و مأموریتها

5-3-2- اقدامات و نتایج مورد انتظار

5-3-3- تعیین شاخصها

5-3-4- تعیین هدفها

5-3-5- طرحهای عملیاتی

5-3-6- كنترل

5-4- لزوم تعریف نقشها و مأموریتها

5-5- تعیین اقدامات و نتایج مورد انتظار

5-6- شناخت و تعیین شاخصهای اثربخشی

5-7- انتخاب و تعیین هدفها

5-7-1- دسته بندی هدفها براساس اولویت

5-8- تهیه طرح عملیاتی

4-8-1- برنامه ریزی اجرایی

5-8-2- تنظیم برنامة اجرایی:

5-8-3- برنامه ریزی زمانی

5-8-4- بودجه بندی

5-8-5- تعیین مسئولیتها

5-8-6- بازنگری اصلاح

5-8-7- ایجاد مكانیسمهای كنترل

5-9- تعیین استانداردها

5-10- اثرات تكنیك M.B.O

83 84 84 85 85 85 86 86 86 89 90 92 93 94 95 104

فصل ششم -بهره وری و شاخصهای مهم در اندازه گیری آن

6-1-مفهوم بهره وری و اندازه گیری آن در واحدهای صنعتی

6-2- مفهوم بهره وری

6-3- شاخصهای بهره وری

6-3-2- بهره وری سرمایه

6-3-3- بهره وری مواد اولیه

6-3-4- بهره وری انرژی

6-3-5- محاسبه بهره وری كل

6-4- مدیریت بهره وری

6-5- سطوح بهره وری

6-6- بهره وری و رقابت

6-7- ارتقاء بهره وری

6-8- طرح ریزی واحدهای صنعتی

6-9- مراحل شكل گیری یك واحد صنعتی

نتیجه گیری

منابع و مراجع